Çikolata kisti olarak da bilinen endometriozis, serviksi kaplayan endometrium tabakasının rahim dışında yer alan başka bir noktada gelişmesi sonucu ortaya çıkan ve çoğunlukla ağrılı olan bir rahatsızlıktır. Endometriozis hastalığı en yaygın şekilde;
Kadınlarda fazla sıkça rastlanan ve tanısının konulması en güç olan rahatsızlıklardan birisi endometriozis hastalığıdır. Yaklaşık her on kadından birinde hastalığa rastlandığı ve yaygınlaştığı bilinmektedir. Dünyada üreme dönemindeki ortalama 176 milyon kadını etkileyen ve sık görülen bir rahatsızlık olmasına karşın tanınırlığı çok düşüktür. Rahatsızlık, hemen hemen her yaştaki kadını etkileyebilmektedir ancak en sık olarak 30 ve 40 yaşlarındaki kadınlarda görülür.
Hastalığın temel nedeni kesin şekilde bilinmemektedir. Ancak buna yönelik ortaya atılan bazı teoriler bulunmaktadır. Bu teorileri şu başlıklar altında inceleyebiliriz:
Rahatsızlık genler aracılığı ile aile içerisine aktarılma eğilimindedir. Hatta belirli etnik grupları diğer etnik gruplardan daha çok etkilemektedir. Bireyin 1.derece yakınlarında (aile) endometriozis rahatsızlığına sahip bir kişi bulunuyorsa, bu kişide hastalığın görülme ihtimali normal popülasyona kıyasla daha fazladır.
Âdet kanamasıyla beraber rahmi kaplayan endometrium dokusu vajen aracılığı ile bedenden dışarı atılır. Ancak geriye doğru kanama sorunu mevcut ise bu doku, fallop tüplerinden başlayarak mide boşluğuna doğru akar. Böylece burada bulunan organlara yerleşerek endometriozise sebebiyet verir.
Bağışıklık sisteminde meydana gelen sorunlar sebebiyle vücutta endometriozis gelişimi mümkün olabilmektedir.
Endometrium hücrelerinin kan dolaşımı ya da bağışıklık sisteminin bir parçası olan lenfatik sistem aracılığı ile bedenin farklı noktalarına yaylım göstermesi de bu hastalığı tetikleyebilmektedir.
Ancak unutulmamalıdır ki bu teorilerin hiçbir tanesi endometriozisin neden meydana geldiğini kesin şekilde açıklayamamaktadır.
Endometriozis bazı kişilerde herhangi bir semptom göstermeden ilerleyebilmektedir. Ancak bazı hastalarda da şiddetli ağrılara ve benzeri şikayetlere yol açabilmektedir. Hasta bireyin düzenli olarak yaptırdığı bir kontrol sırasında yumurtalıklarda çikolata kisti şeklinde veya bağırsağı kaplayan zarlar üstünde ya da rahmin arka kısmında bağırsaklarda nodüler lezyon şeklinde görülebilmektedir.
Yaygın çikolata kisti belirtileri ise şu başlıklar altında incelenebilir:
Endometriozis hastalığına sahip olan kişilerde görülen ve en nadir olarak bilinen semptomlarından biri olan kronik yorgunluk, kişide sürekli olarak yorgunluk hissiyatı ve odaklanma sorunlarına yol açmaktadır. Ancak her ihtimale karşı uzun sürebilen bahar yorgunluğuna dikkat edilip endometriozise yakalanma ihtimalini de değerlendirmek önemlidir.
Hastalığa sahip kişilerde en yaygın olarak görülen şikayetlerin arasında bel ve sırt ağrıları da yer almaktadır. Bu tip ağrıların tedavisinin kadın doğum uzmanlarında mevcut olduğu çoğu zaman bilinmemektedir. Uzun süren bu ağrıların temelinde çikolata kisti yatıyor olabilmektedir. Kişiler bu rahatsızlığı fark edip tedavi için doktora danıştıkları zaman genel şikayetleri arasında sosyal etkinliklerden uzak, sıkça halsiz ve yorgun hissetmeleri yer almaktadır.
Bağırsaklara yaylım göstermiş durumda olan çikolata kistinin bağırsağı daralttığı vakalarda tuvalete çıkma esnasında şiddetli ağrılar meydana gelebilmektedir. Bunun dışında leğen kemiği (pelvis) içerisinde yer alan organlarda da problemlere neden olabilmektedir.
Bu gibi durumlarda dışkılama ve idrar yapmayı reddetme en yaygın şikayetler arasında yer almaktadır. Daha çok idrar yapma esnasında ciddi ağrılar ve yanmalar meydana gelebilmektedir. Bunun temel nedeni ise organların birbirlerine çok yakın olmalarıdır. Herhangi bir organın hareketi diğer noktada bulunan lezyonu etkileyip yanmalara ve ağrılara neden olmaktadır.
İnfertilite, yani kısırlık ile endometriozis arasında bir ilişkinin olup olmadığı sıklıkla tartışılan bir durumdur. Endometriozis özellikle tüpler ve yumurtalıklarda tıkanıklıklara ve yapışmalara sebebiyet verebilmektedir. Bu da kısırlığa sebep olabilmektedir. Ayrıca bu rahatsızlık bazı çiftlerin çocuk yapmak istemeleri üzere doktora başvurmaları ile de ortaya çıkabilmektedir.
Cinsel ilişki esnasında ağrı hisseden birçok kadın bu problemin altında yatan jinekolojik bir rahatsızlığın varlığından şüphe etmemektedir. Bu durum çiftler arasında çeşitli problemlere neden olabilmektedir. Bu problemlerden bazıları soğuma ve ayrılığa varana kadar ciddi problemlere yol açabilmektedir. Bu sebeple bu tip sorunlarda çikolata kistini düşünmek yararlı olabilmektedir.
Şiddetli adet ağrıları yaygın olarak hemen hemen her kadında rastlanan ve ağrının şiddetine bakılarak çikolata kisti semptomları arasında sayılabilecek en belirgin semptomdur. Kadınlar çoğunlukla bu ağrılar için endişeye duymaya gerek olmadığını, birçok kadının aynı sorunu yaşadığını düşünseler de bu sorun jinekologlar tarafınca en belirgin semptom olarak gösterilmektedir.
Rahatsızlığın bir diğer semptomu ise midede ağrı ve şişkinlitir. Hasta birey adet dönemi başta olacak şekilde karnındaki bu rahatsız edici şişkinlikten şikâyet etmektedir. Bu şişkinliğin altında başka sorunlar yatabileceği gibi endometriozis tehlikesi de her zaman mevcuttur.
Rahatsızlığın sıklıkla karşılaşılan bir başka belirtisi arasında depresyon da bulunmaktadır. Hastalığın meydana getirdiği problemlerin bir sonucu olabilen kronik depresyon;
Yukarıdaki semptomlara sahip bireylerin, semptomlarının nedeni başka olaylardan da kaynaklanabileceği için, mutlaka bir doktora başvurmaları gerekmektedir.
Amerikan Üreme Tıbbı Derneği olarak bilinen ASRM, endometriozis yani çikolata kisti için bir sınıflandırma sistemi yaratmıştır. Endometriozisin evresi;
Spesifik kriterlerden bazıları ise şu şekildedir:
Herhangi bir kadının endometriozise yakalanma ihtimali vardır. Ancak aynı zamanda birtakım etkenler de kadınlarda hastalığın gelişmesinde önemli risk grubunda bulunmaktadır;
Çikolata kisti tedavisi, çoğunlukla ilaçlar ve ameliyat ile yapılmaktadır. Hastanın ve doktorun belirleyeceği endometriozis tedavisi yöntemi, semptomların şiddetine ve kişinin hamile olma isteğine bağlı şekilde değişebilir. Çoğunlukla hekimler ilk olarak koruyucu (konservatif) tedavi yöntemlerini tavsiye ederler ve ameliyatı son çare olarak yaparlar. Hekim, hastanın ağrısını gidermeye katkı sağlaması için ağrı kesici özelliğe sahip bazı ilaçlar tavsiye edebilmektedir. Eğer alınan ilaçlar maksimum dozda ağrıyı azaltma konusunda yetersiz kalıyorsa semptomları kontrol altında tutmak için farklı bir yöntem denemek gerekebilmektedir.
Hormon takviyeleri bazı durumlarda endometriozis hastalığından kaynaklanan ağrının giderilmesinde olumlu sonuç verebilmektedir. Adet döngüsü süresince hormonların iniş ve çıkışları rahmin dışında bulunan rahim içi dokuların kalınlaşmasına ve ardından da çözünüp kanamasına sebep olmaktadır. Hormon tedavisi sayesinde endometriyal dokunun gelişimi yavaşlatılabilir ve yeni odakların oluşumunun da önüne geçilebilmektedir.
Ancak hormon terapisi endometriozis için kesin bir tedavi yöntemi değildir. Tedaviyi bitirdikten sonra semptomların tekrardan oluşması mümkündür. Endometriozis tedavisinde kullanılan hormon terapileri şu şekildedir;
Bu yöntem endometriyal dokunun sürekli olarak birikmesine neden olan hormonların kontrol altında tutulmasını sağlar. Bu teknikler endometriozisden kaynaklanan hafif ve orta şiddetteki ağrıların giderilmesine katkı sağlamaktadır.
Bir serviks cihazı, doğum kontrol enjeksiyonu ya da hapı benzeri bir progesteron tedavisiyle beraber adet döneminde gerçekleşen kanamaların ve endometriyal odakların gelişmesinin önüne geçebilmektedir. Böylece endometriozisin sebep olduğu ağrı ve belirtiler azaltılabilir.
Eğer endometriozis hastalığınız varsa ve hamile kalmak istiyorsanız, hastalığı ortadan kaldıran cerrahi operasyonlar ile rahim ve yumurtalıklarınızı zarar görmeden tedavi edip hamile kalma ihtimalinizi artırabilirsiniz.
Eğer hastalığın sebep olduğu şiddetli ağrılardan şikayetçiyseniz ameliyat yararlı olabilmektedir. Fakat ameliyat sonrası ağrı yine de tekrarlayabilmektedir. Hekiminiz bu ameliyata laparoskopik biçimde ya da daha farklı durumlar için açık operasyon ile başlayabilmektedir. Laparoskopik cerrahi operasyonunda uzman cerrah, mide boşluğuna ince bir kesi yardımıyla göbek deliğinin içerisinden geçen ve laparoskop olarak adlandırılan bir görme cihazı koyar. Böylelikle başka bir küçük kesiden endometriyal dokuları alarak tedaviyi tamamlar.
Hastalığın ciddi seyrettiği vakalarda en son seçenek total histerektomi operasyonudur. Bu operasyon, rahim ve serviks ile yumurtalıkları tamamen yok etmek amaçlı en iyi yöntemdir. Ancak yalnızca rahmin alındığı histerektomi operasyonu etkisiz olabilmektedir çünkü vücutta hala bulunan yumurtalıklar östrojen üreterek endometriozis dokusunu tetikleyebilmektedir. Böylece de ağrının tekrarlamasına sebep olabilir.
Histerektomi, çoğunlukla doğurgan dönemde olan kadınlar için son seçenek olarak görülmektedir. Bunun nedeni ise histerektomi sonrası hamilelik ihtimalinin ortadan kalkmasıdır. Çikolata kistinin tedavisinde güvenilen bir hekim ile beraber hareket etmek çok önem arz etmektedir. Tedavi öncesinde bütün seçeneklerinizi bilmek ve en iyi yolun seçildiğinden emin olmak amacıyla başka bir görüş almakta faydalı olabilmektedir.
Genital Estetik
Jinekoloji
Gebelik ve Doğum
Jinekoloji
Genital Estetik
Jinekoloji
Vajinismus
Jinekoloji
Jinekoloji
Jinekoloji
Jinekoloji
Genital Estetik
